ریسک چیست؟
در دنیای متنوع و پیچیده عصر حاضر با توجه به نیازهای وسیع و متنوعی که در حوزه‌‌های مربوط به گسترش تعاملات و تبادلات میان اشخاص مختلف از جمله حقیقی یا حقوقی، داخلی یا بین‌المللی و … به وجود آمده است، تقاضا برای تغییر ساختارها بسیار آشکار است و همچنین نیاز افراد به نرم‌افزارها و یا سخت‌افزارهای متناسب در زمینه‌های اقتصادی بسیار مورد توجه قرار گرفته است .
بحث تأمین امنیت و یا به عبارتی مطمئن بودن فعالان اقتصادی از شیوه عملکرد خویش، از موضوعات بسیار مهم است که به صورت صریح و عام در بحث بیمه نمایان و آشکار است.
شرکت‌های بیمه می‌توانند در جهت تأمین امنیت سرمایه فعالان اقتصادی و یا سرمایه‌گذاری و یا کاهش اثرات ناشی از خطرات بالقوه، بسیار مفید واقع گردند.
در ابتدا دولت‌ها از نقش بیمه در تأمین امنیت و رشد سرمایه‌گذاری و رونق اقتصادی مطلع بودند و به مرور زمان با توجه به دیدگاه‌ها و سیاست‌های حاکم برنظام‌های اقتصادی خویش سعی در توسعه و گسترش نهادهای بیمه‌ای داشته و دارند .
شرکت‌های بیمه‌ای می‌توانند با عمل به نقش‌های خود در هر سیستم اقتصادی به رشد و اعتلای آن کمک قابل توجهی نمایند و یا حتی می‌توانند منجر به سقوط و تضرر نیز گردند.
از این رو می‌توان گفت بیمه در دنیای اقتصاد امروز نقش غیر‌قابل انکاری دارد.
عباراتی از قبیل ریسک، حق بیمه، خسارت، جبران خسارت، بیمه‌گر، بیمه‌گذار، حق بیمه و … جزء اولین واژگانی هستند که به هنگام مطرح شدن موضوع و یا مفهوم بیمه به ذهن متبادر می‌شود.
لازم به ذکر است که هر کدام از این واژه‌ها در جایگاه خود مفاهیم بسیاری دارد که بعضاً با آنچه در ذهن عموم مردم می‌گذرد متفاوت و یا حتی متضاد است.
داشتن آگاهی کافی از مفاهیم، خصوصا از ابعاد حقوقی و یا نقش کارکردی هر واژه برای همگان و به‌ویژه فعالان اقتصادی و حوزه کسب و کار و یا افراد مرتبط با بیمه ضروری است.
در این مبحث به بررسی مختصر مفهوم ریسک Risk از دیدگاه‌های مختلف و همچنین به تحلیل نقش و جایگاه بیمه خواهیم پرداخت.
تعریف بیمه:
براساس قانون و به معنای عام بیمه عقدی است که به‌موجب آن یک طرف متعهد می‌گردد در برابر پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع حادثه، خسارت وارده بر وی را جبران نموده و یا وجهی بپردازد .
تعریف ریسک (Risk) :
ریسک یک واژه فرانسوی است. فرهنگستان زبان فارسی در جهت حمایت و صیانت از زبان و گفتار فارسی نسبت به واژه گزینی و تعیین معادل برای عبارات، لغات، مفاهیم و اسامی لاتین اقدام می‌نماید و مفهوم عام خطر، به عنوان واژه معادل کلمه Risk انتخاب شده است.
تعریف دیگر از ریسک :
مفهوم ریسک به احتمال وقوع بیش از یک نتیجه و نا‌مشخص بودن نتیجه نهایی اشاره دارد.
همچنین می‌توان ریسک را تحت عنوان تغییرپذیری یا بی‌ثباتی نتایج غیر منتظره نیز تعریف نمود. به طور معمول ریسک را از طریق اندازه‌گیری انحراف معیار نتایج تاریخی محاسبه می‌کنند، هرچند تمام کسب و کارها توام با ریسک هستند، اما به‌نظر می‌رسد ریسک در بیمه دارای معنی خاصی است و همچنین مفهوم واژه Risk در موضوع بیمه در بعضی موارد با واژه خطر تفاوت بنیادی خواهد داشت .
مفهوم ریسک در بیمه:
تلاش در جهت یافتن چاره‌ای برای کاهش و یا جلوگیری از مخاطرات و خسارات ناشی از حوادث از جمله دغدغه‌هایی است که همواره در طول تاریخ با انسان همراه بوده است. این امر در دنیای پیچیده امروزی نیز بسیار حائز اهمیت است. بیمه یکی از پرکاربرد‌ترین صنایع و یا روش‌ها در جهت کاهش آثار زیانبار خطر می‌باشد. از این رو می‌توان گفت: خطر Risk سبب وجود بیمه است.
و در صورت عدم وجود خطر در جامعه، نگرانی و ترس از رخداد آن نیز بی‌مورد است!!
حرفه و یا صنعت بیمه مبنی بر پذیرش خطر و آثار احتمالی رخداد آن با رعایت احتیاطات لازم بوده و بر مبنای علم ریاضی، آمار و همچنین دانش احتمالات استوار است.
می‌توان گفت بیمه و خطر لازم و ملزوم یکدیگرند و بیمه با جود خطر، معنا پیدا می‌کند.
تعریف چند واژه و توضیح چند مفهوم:
خطرPeril: عبارت است از احتمال وقوع حادثه‌ای که می‌تواند منجر به خسارت شود. در صنعت بیمه، خطر به حادثه‌ای گفته می شود که اتفاقی و غیر منتظره باشد و همچنین وابسته به اراده طرفین نباشد.
(ولی در عمل به نوعی میان طرفین بیمه، وقوع حادثه پیش بینی شده است)
مخاطره Hazard : عبارت است از عواملی که حادثه قلمداد نمی‌شوند اما می‌توانند زمینه احتمال وقوع حوادث و بروز خسارت را فراهم کنند و یا شرایطی هستند که پتانسیل آسیب رساندن را دارند.
| خطر | مخاطرات |
| سیل، طغیان رودخانه، رانش زمین | نزدیک بودن ساختمان به مسیل رودخانه |
| طوفان در دریا | حمل و نقل دریایی |
| زلزله | وجود گسل در نزدیکی ساختمان، نوع سازه |
| آتش سوزی | فرسودگی و نقص سیم برقی، نشت گاز |
| فوت | بیماری، حادثه، کهولت سن |
| تصادف اتومبیل | سرعت، خواب‌آلودگی، لغزنده بودن جاده |
ریسک Risk: هر نوع فعالیتی امکان مواجهه با یک یا چند مخاطره را دارد که می‌تواند منجر به عدم حصول نتیجه مورد انتظار گردد، از این رو هر عاملی که بتواند مسیر دستیابی به نتیجه مورد نظر را سد نماید، ریسک خوانده می‌شود.
به عبارت دیگر، ریسک به معنای عدم اطمینان از نتیجه نهایی حادثه‌ای است احتمال دارد به وقوع بپیوندد.
بدین ترتیب آنچه که در زمینه‌های مختلف می‌تواند تحت پوشش بیمه قرار گیرد، ریسک یا مجموعه خطر به اضافه مخاطرات می‌باشد(که می‌تواند منجر به ظهور و بروز حادثه گردد) به عنوان نمونه بیمه‌نامه اتومبیل برای خسارات ناشی از حادثه اتفاقی و تصادفی که تحت شرایط معمول رخ داده باشد قابل جبران است و در صورتی که عواملی همچون سرعت موجب بروز تصادف شده باشد، خسارات وارده از نظر بیمه‌گر قابل تامین است.
